Budžeta nema, ali priliv sredstava od PDV-a je u porastu. U RS-u, iako analitičari ukazuju da pri raspodjeli sredstava ovaj entitet dobija znatno više nego što to propisuje regulativa, građanima je, u pogledu platežne moći, sve teže. Kažu, i da nije daleko od istine ekonomska nelogičnost, da je sa porastom prihoda, nastupio i porast siromaštva. Za bh. građane kupovina je postala stres. Računi sve veći, korpa sve manja. I dok vlasti bilježe rast prihoda i pune budžete, građani na pijacama i u prodavnicama broje sitniš.
“Na svemu se osjeti, na svim životnim namirnicama, kafa je nekoliko puta poskupila, a i sve ostalo, kad dođeš onda se iznenadiš”.
„Mi samo znamo da je poskupilo sve do “dž”. I svi kukaju, svi..”
Svako poskupljenje hrane, goriva ili režija znači i više novca u budžetima. Iako to građani ne vide, država od inflacije profitira.
“Svako povećanje cijena, vodi povećanju sredstava u budžetu i zašto bi se neko odrekao. A nelogično je da oprema za bebe i kifla imaju 17% poreza i ko kupi mercedesa ili zlatnu ogrlicu. Kad god cijene porastu, oni imaju više para. Budžet se puni, stanovništvo osiromašava”, ističe Jovan Vasilić, predsjednik Udruženja za zaštitu potrošača Zvono Bijeljina.
Uprava za indirektno oporezivanje bilježi rast prihoda od više od pola milijarde maraka u odnosu na prošlu godinu. Devet milijardi u budžetu, ali u novčanicima građana nema pomaka. Brojevi rastu samo u državnim izvještajima, dok se svakodnevni troškovi prelivaju na leđa običnih ljudi.
“U 2024. godini, RS je učestvovala u punjenju budžeta, u UIO gdje se sliva nekih 10-12 milijardi, sa 24%, a da je povukla novca za potrebe RS-a 34%. Dakle, to je negdje oko milijarda razlike, što zapravo znači da Federacija BiH, odnosno građani Sarajeva, Federacije, finansiraju Republiku Srpsku, finansiraju njene institucije, penzije, zdravstvo, školstvo”, pojašnjava Branko Todorović, predsjednik Helsinškog odbora za ljudska prava.
I takav odnos raspodjele sredstava građanima RS-a gotovo ništa ne znači.
“Što se tiče prihoda koje ostvaruje RS po osnovu indirektnih poreza, očigledno je da su obaveze koje ima RS po arbitražnoj presudi jednoj, pa obavezama vezanim za Elektroprivredu tako velike, da građani nemaju bolji život uprkos činjenici da se toliko novca prikuplja po osnovu PDV-a. Mislim da bi to moralo biti transparentno pokazano i na stranici ministarstva finansija – gdje baš taj novac odlazi?“, ocijenio je ekonomski analitičar Zoran Pavlović.
Jedno je sigurno – novac koji se slijeva u entitetske i državne budžete ne vraća se građanima kroz olakšice, ni kroz smanjenje poreza, ni kroz niže cijene. Naprotiv, svaka nova obaveza, dug ili presuda, pokriva se iz džepa građana.
„Kakav PDV, šta. Samo da ovaj ološ ne drži pare na nekoliko kamarica, nego da puste malo i u narod”
„To samo moćni osjete povrat PDV-a, a mi, sića, ništa nemamo od toga. To je tako i nastaviće ko zna još koliko. Teško narodu”
Dok vlasti bilježe rekordne prihode, građani bilježe rekordnu muku. U zemlji u kojoj rast PDV-a znači prazniji frižider i tanji novčanik, ostaje pitanje kome se zapravo pune budžeti?