Glasovi zvuče kao poznate ličnosti, muzika sadrži trendovske plesne ritmove i hip-hop sinkope, a šale i smijeh su zarazni. Ali slušaoci jedne neobične švicarske javne radio stanice u četvrtak su više puta dobijali poruku:
“Današnji program vam donosi vještačka inteligencija”.
Tri mjeseca u nastajanju, stanica na francuskom jeziku “Couleur 3” reklamira jednodnevni eksperiment koristeći klonirane glasove pet pravih, ljudskih prezentera – za šta menadžeri tvrde da je prva u svijetu, i nikada ranije emitovane muzike koju je skoro u potpunosti sastavio kompjuter, a ne ljudi. Od 6 do 19 sati, saopštila je stanica, AI je kontrolisala njen eter. Svakih 20 minuta slušaoci su dobijali poruku da je autor vještačka inteligencija.
Uz sablasnu numeru nalik naučno-fantastičnom filmu koja je zujala u pozadini, umirujući, hrapavi ženski glas je rekao: “AI osvaja vaš omiljeni radio”.
“Već 13 sati, naši digitalni alter egoi su preuzeli uzde, emitujući svoje glasove i svoje poruke širom etera, bez milosti ili predaha”, rekao je glas ponekad gotovo ismijavajući slušaoce. “Granice između čovjeka i mašine su zamagljene, a na vama je da otkrijete šta je stvarno, a šta lažno”.
“Naši glasovni klonovi i vještačka inteligencija su tu da vas uznemire, iznenade i potresu. I što se toga tiče, ovaj tekst je takođe napisao robot”, bio je tekst tog vještačkog glasa.
Eksplozivno pojavljivanje ChatGPT-a prošle jeseni i drugog alata “generativne vještačke inteligencije” izazvalo je uzbuđenje, a i strah, konfuziju, fascinaciju, smijeh ili zabrinutost zbog dugoročnih ekonomskih, kulturnih, društvenih, pa čak i političkih posljedica. Neki muzičari su se žalili da im je vještačka inteligencija otela stilove.
Suočena s takvom neposlušnošću, švicarska stanica u okviru javnog emitera Radio Televizije Švicarske, primjećuje zabrinutost zbog vještačke inteligencije i prihvata i nastoji da je demistifikuje. Antoan Multon, šef stanice, rekao je da bi “Couleur 3” mogao da se izvuče sa eksperimentom jer je već poznat kao “provokativan”.
Iako bi se neki mogli bojati da bi taj projekat mogao da bude prvi korak ka zastarjevanju ljudi u eteru – i otpuštanju osoblja, ili da bi mogao da oslabi novinarstvo, on je branio projekat kao lekciju o tome kako živjeti sa vještačkom inteligencijom. “Mislim da ako postanemo nojevi… gurnemo glave u pijesak i kažemo: ‘Moj bože, postoji nova tehnologija! Svi ćemo umrijeti!’ i onda: Da, umrijećemo zato što (AI) dolazi, htjeli mi to ili ne”, rekao je Multon u razgovoru telefonom za AP. “Želimo da ovladamo tehnologijom kako bismo onda mogli da je ograničimo”, objasnio je on.
Neki su otišli još dalje, poput medijske kompanije “Futuri” iz Seven Hillsa iz Ohioa, u SAD, koja je uvela RadioGPT koji se oslanja na vještačku inteligenciju.
Na “Couleur 3” glasovi voditelja su klonirani uz pomoć softverske kompanije “Respeecher” koja je radila sa holivudskim studijima i na čijem siteu piše da je njen tim uglavnom u Ukrajini. Menadžeri stanica kažu da je bilo potrebno tri mjeseca da se vještačka inteligencija obuči da razumije potrebe stanice i prihvati njenu čudnu, neuobičajenu atmosferu. Pjesme emitovane tokom dana je barem djelimično komponovala vještačka inteligencija, a neke i u potpunosti, “i to je takođe prvi put”, rekao je Multon. AI je dala glasove koji su pjevali pjesme emitovane ujutru, a popodne je DJ puštao odabir muzike zaštićene autorskim pravima.
Da bi se izbjegla bilo kakva zabuna sa današnjim stvarnim vijestima, sintetički glasovi koji se ne razlikuju od glasova stvarnih ljudi, servirali su najnovije vesti koje su bile previše futurističke da bi se moglo vjerovati: privremena zabrana letova svemirskih brodova iznad vazdušnog prostora Ženeve zbog na žalbe na buku; otvaranje prvog podvodnog restorana u Ciriškom jezeru; o vanzemaljskim turistima koji su na švajcarskom jezeru zamijenili labudove igračkama na napuhivanje.
AI je dobila instrukcije da smisli vijesti koje bi mogle da se pročitaju 2070. godine.
Multon je priznao da je bilo mnogo diskusije među zaposlenima o tome da li da prođu kroz to, i rekao:
“Bio sam spreman da povučem projekat da sam video da moj tim nije 100 odsto motivisan da ga isproba”. Na stotine poruka stiglo je u stanicu ujutro ubrzo po početku programa, navodi se u saopštenju švicarskog javnog radija. Jedan se žalio na dosadne šale. Drugi slušalac, zapanjen, priznao je da jeste zapanjen. Jedan kritičar nazvao je projekat gubljenjem vremena za stanicu koja dobija javna sredstva.
“Glavne povratne informacije koje dobijamo, u 90 odsto poruka, su: ‘Super je, ali nedostaje ljudski element. Možete da osjetite da su to roboti i da ima manje iznenađenja, manje ličnog’ “, rekao je Multon, napominjući da je diskusija o eksperimentu u eteru planirana za petak i da će u njoj učestvovati stvarni ljudi.
“Mnoge poruke su upravo govorile: ’Vratite nam naše ljude!’ “, rekao je on.
“Mislim da je to sjajno”.