U Galeriji Muzeja Hercegovine Trebinje sinoć je otvorena izložba fotografija „Crkve brvnare – čuvari tradicije”, autora Stanka Kostića, umjetničkog fotografa iz Beograda. Kroz fotografije na izložbi autor predstavlja arhitektonsko nasljeđe i umijeće tadašnjih majstora u gradnji crkvi brvnara.
One su imale veliki značaj za narod, jer je crkva u teškim vremenima nakon propasti blistave srpske srednjovjekovne države, bila mjesto okupljanja, vjerovanja i nade u opstanak. Kostić kaže da je izložba nastala njegovim istraživačkim radom na terenu Srbije, gdje je obišao 75 crkava brvnara koje su nastale na teritoriji Srbije u velikom vremenskom periodu od 1700-tih godina do danas.
„Napravio sam jednu vremensku distancu gde sam poređao te crkve brvnare kroz koje može da se gleda kao kroz slikovnicu trajanje tih bogomolja kroz drvo“, rekao je Kostić.
On je napomenuo da se kroz fotografije vratio u daleku prošlost, u vrijeme zadužbine Nemanjića koje su nestale zbog turskog zuluma, a raja koja je ostala je počela da se pod drvenim zapisima okuplja, da mitologozira slavnu nemanjićku prošlost i tako očuvali kulturu.
„Turci su podrugljivo gledali, pa su dozvolili da se prave te male bogomolje, a kada su im smetale, onda su ih ljudi lako rasklapali i prenosili na druga mesta, pa su u narodu i kod Turaka dobile naziv leteće crkve, a čak i Turci su bili bogobojažljivi prema tim svetinjama“, rekao je Kostić.
Kostić duže od dvije decenije objektivom fotoaparata bilježi narodne običaje, folklornu tradiciju, narodno graditeljstvo i stare zanate, a njegova posvećenost crkvenoj umjetnosti izrodila je dragocjene dokumentarne fotografije živopisa, ikonopisa i arhitekture mnogih manastira i hramova Srpske pravoslavne crkve.
Kostić je više od stotinu puta samostalno izlagao u Srbiji i inostranstvu, a učestvovao je i u preko sedamdeset kolektivnih izložbi.Izložba fotografija može se pogledati do 7. februara. Nakon otvaranja izložbe održano je predavanje „Od narodne kuće do narodne crkve” – o zajedničkom poreklu kuće i hrama u tradicionalnoj arhitekturi Tihomira Obradovića, diplomiranog inženjera arhitekture. Obradović je rekao da je predavanje posvećeno tome da kuće i crkve narodnog graditeljstva potiču iz istog korijena.
„Postoje razlike u graditeljstvu, materijal je morao da bude bolji, svi su doprinosili, jer su kuće za stanovanje, a ovo su bile kuće za molitvu i veru, koja nas je i održala“, rekao je Obradović.
On je dodao da su graditelji crkava i kuća bili najčešće obični ljudi, pa su te kuće bile funkcionalne iako male obimom, a iz tih kuća su potekli mnogi velikani, a kad je riječ o crkvama, njihov značaj je u duhovnom smislu.