Evropska komisija pozvala je danas države članice da odmah ukinu sve postojeće šeme za dobijanje „zlatnih pasoša” i da razmotre ukidanje državljanstava datih ruskim i bjeloruskim građanima koji su na EU listi sankcionisanih zbog rata u Ukrajini. Šeme takozvanih zlatnih pasoša odnose se na nacionalne programe prodaje državljanstava zemalja EU investitorima.
– Kada je riječ o šemama boravaka koje se daju investitorima, zemlje članice bi trebalo da ih odmah ukinu ili da odbiju obnavljanje boravišnih dozvola licima ruske ili bjeloruske nacionalnosti koji su predmet EU sankcija. Zemlje članice bi takođe trebalo da suspenduju izdavanje boravišnih dozvola svim osobama ruske ili bjeloruske nacionalnosti koji su na listi sankcija zbog rata u Ukrajini”, izjavila je portparolka Evropske komisije Anita Hiper.
U Evropskoj komisiji objašnjavaju da su, prema ovim šemamama, neki ruski ili bjeloruski državljani kojima su uvedene sankcije ili značajno podržavaju rat u Ukrajini, mogli da steknu državljanstvo EU ili privilegovani pristup EU, uključujući i da slobodno putuju u šengenski prostor.
Preporučuje se da bi „zlatni pasoši” i boravišne dozvole izdate za one Ruse i Bjeloruse koji „značajno podržavaju rat u Ukrajini” trebalo da budu povučeni nakon individualne procjene i u skladu sa principom proporcionalnosti, osnovnim pravima i nacionalnim zakonima država članica.
Komesar za pravosuđe EU Didije Rejnders, kaže da je rekao da je prodaja državljanstva preko „zlatnih pasoša” nezakonita i da predstavlja ozbiljne rizike po bezbjednost EU.
– To otvara vrata korupciji, pranju novca i izbjegavanju poreza. Sve zainteresovane države članice treba odmah da prekinu svoje šeme za investitorsko državljanstvo. Pored toga, trebalo bi da procijene da li treba da povuku bilo koji „zlatni pasoš” koji je već dodeljen pojedincima pod sankcijama i drugima koji značajno podržavaju Putinov rat, kaže Rejnders.
U Briselu dodaju da svako lice sa državaljanstvom EU ima pravo na slobodno kretanje, pristup unutrašnjem tržištu EU i pravo da bira i bude biran na evropskim i lokalnim izborima, što „u kontekstu ruske agresije na Ukrajinu stvara dodatne rizike i utiče na sve države članice”.
Kada su u pitanju boravišne dozvole izdate investitorima, u Komisiji upozoravaju na rizike od pranja novca, utaje poreza i korupcije i pozivaju države članice da uspostave provjere u vezi sa uslovima boravka i bezbjednosti prije izdavanja takvih boravišnih dozvola, kao i provjeru da li je boravak kontinuiran.
„Odmah povući ili odbiti obnavljanje boravišnih dozvola koje su odobrene u okviru šeme boravka investitora za ruske ili bjeloruske državljane koji su podvrgnuti sankcijama EU u vezi sa ratom u Ukrajini, nakon procijene. Ista mjera trebalo bi da se primjeni i na one koji značajno podržavaju rat u Ukrajini ili druge srodne aktivnosti ruske vlade ili Lukašenkovog režima koje krše međunarodno pravo”, zaključuje se u saopštenju Evropske komisije.