Iz Bosne i Hercegovine godišnje ode u prosjeku oko 30.000 ljudi. Mladi već decenijama ne vide perspektivu na ovim prostorima. Zbog sve većeg odliva stanovništva, malim i nerazvijenim opštinama u Bosni i Hercegovini prijeti gašenje. Samo u RS-u postoji 35 siromašnih opština, od kojih je 20 izrazito nerazvijeno. Iz Vlade RS-a svake godine dodjeljuju grantove pomoći za nerazvijene opštine. Ipak, ta sredstva nisu dovoljna. Evropski fondovi pomogli bi njihov opstanak i razvoj, no tu postoji problem – većina ih još nema izgrađene interne kapacitete za primanje sredstava iz EU fondova.
Depopulaciona politika uzima danak u cijeloj Bosni i Hercegovini. Na najvećem udaru su male, nerazvijene opštine, odakle stanovništvo masovno odlazi. Škole ostaju prazne, a sela se gase. Ekononomija u ruralnim područjima u najvećoj meri zavisna je od primarne poljoprivrede, a prosječna starost stanovništva je iznad 60 godina
„Čovjek koji nema nešto drugo mora da se tim bavi, dok mladi sve više napuštaju i bježe traže po svijetu. Da li je bolje ili nije vidjet će, ali ovdje je politička nesigurnost i nebriga o mladima tako da je baš žalosno“, kaže za FTV Milorad Jevtić.
Negativne trendove, tvrde demografi, teško je spriječiti, ali bi se mogli usporiti jačanjem lokalnih zajednica. Savez opština i gradova RS-a pokrenuo je inicijativu jačanje kapaciteta jedinica lokalne samouprave za korištenje programa i fondova EU, no analize su pokazale da je najveći problem lokalnih zajednica nedostatak sredstava za predfinansiranje EU projekata, s obzirom na to da se očekuje da opštine i gradovi sami finansiraju projektne aktivnosti nakon čega im se sredstva refundiraju.
Stoga je pokrenuta inicijativa za formiranje “Revolving fonda”, ali i obuka opštinskih službenika, koji bi trebali preuzeti ovaj posao.
„Radi se o tome da jedinice lokalne samouprave koje budu imale sreću da dobiju projekte EU, moći će povući sredstva iz ovog revolving fonda, kao pozajmicu, da bi određeni period mogle organizovati svoje projektne aktivnosti i nakon što im se sredstva iz fondova EU refundiraju, onda bi jedinice lokalne samouprave ta sredstva vratile u revolving fond“, objašnjava za FTV Aco Pantić, generalni sekretar Saveza opština i gradova RS-a.
“Najveći problem naših insitucija jeste nedostatak sredstava i ljudi koji pišu projekte, tako smo mi sa Savezom opština i gradova vršili obuku ljudi koji treba da pišu te projekte i u planu nam je da i u narednom operiodu uz pomoć međunarodnog donatora uradimo obuke u svom jedinicama lokalne samouprave“, ističe Zlatan Klokić, ministar za evropske integracije i regionalnu saradnju u Vladi RS-a.
U nerazvijenim lokalnim zajednicama traže i da se napravi nova strategija kako nastupiti prema ruralnim sredinama i kako da stanovništvo ostaje. Položaj nerazvijenih opština, kažu, potrebno je riješiti na sistemski način, donošenjem odgovarajućih zakonskih rješenja: Zakon o finansiranju održivog razvoja nerazvijenog područja, te formiranju fonda za podsticaj razvoja nerazvijenih opština.